
ÇİNGENELERİN CONO AŞİRETİ
ÇİNGENELERİN CONO AŞİRETİ Conolar Çingene kökenli ancak Çingeneler içerisinde farklı özellikleri olan bir aşirete mensuplar. Cono olarak geçen bu insanlar diğer çingenelerden birçok farklılıklar arzediyorlar. Çingenelerde hırsızlık yok ve belirli bir inançları var. Çingeneler çoğunluğu itibariyle cahil değil Okuma–yazma biliyorlar.
ÇİNGENELERİN
CONO AŞİRETİ
Conolar Çingene kökenli ancak Çingeneler içerisinde farklı özellikleri olan bir
aşirete mensuplar. Cono olarak geçen bu insanlar diğer çingenelerden birçok
farklılıklar arzediyorlar. Çingenelerde hırsızlık yok ve belirli bir inançları
var. Çingeneler çoğunluğu itibariyle cahil değil Okuma–yazma biliyorlar. Ancak
conolar için hırsızlık hayatın bir parçası ve ondan vazgeçemiyorlar.
Conolardaki evlilikler Çingenelerinkinden farklı. Çingeneler asla 9 yaşında kız
evermezler. Conolar şehirlerde ve yerleşik bir hayat sürerler Kendilerine özgü
bir dilleri var. Çingenelerin geldikleri bölgelerin dilini konuşmalarına karşın
Conolar Bulgarca–İngilizce–Türkçe karışımı farklı bir dil konuşuyorlar.
Araştırmacı Ahmet Yavuz Conoların köken olarak Çingene olduklarını ancak
Çingenelerden farklı bir yaşam sürdüklerini belirterek şunları söylüyor:
"Conolar Çingenelerin Cono aşiretinden. Kendi içlerinde kuralları var. Tam
Çingene değiller Tam da saf değiller; Bir karışım olarak karşımıza
çıkıyorlar."
Conolar tıpkı diğer Çingene ve göçebe yaşayan topluluklar gibi Türkiyede
yıllardır yaşıyorlar ancak kimliklerini 1982de alabilmişler. Artık askere
gidiyor Vatan saydıkları Türkiyede kendilerinden her zaman sözettiriyorlar.
CONOLARIN MESLEĞİ HIRSIZLIK
Conoların ismi Türkiyede daha çok hırsızlık olaylarıyla duyuluyor. Zaten
kendileri de bunu inkar etmiyor; " Biz hırsızlık yapmıyoruz
Kırıp–döküyoruz" diyorlar. Conoların çalışıyoruz demeleri hırsızlık
yaptıkları anlamına geliyor. Asıl geçimlerini hırsızlık yaparak sağlıyorlar.
Hırsızlığı sadace Adana ve Osmaniyede yapmıyorlar Tüm Türkiye onlar için birer
geçim kapısı. Türkiyenin neresine yerleşirlerse yerleşsinler orada hep
hırsızlık yaparlar. Bazen de çaldıkları eşyaları götürüp kendi akrabalarına
sattıkları da oluyor. 1979da Erzincanın Kemah ilçesinde Camiinin merdivenini
çalan ve sonra da o çaldığı merdiveni götürüp Dereşoran Köyünün Şoran (Yuvacık)
mezrasında oturan akrabalarına satmak isterken orada suçüstü yakalanıp hırsızlık
suçundan Kemah Kapalı Cezaevinde yaklaşık üç ay hapis yatan Süleyman Cöne adlı
yaşlı Conoyu da o zamanlar gazetelerde okumuştuk. Conolar kesinlikle tek başına
hırsızlık yapmıyorlar Gruplar halinde geziyorlar Çalıp–çırpıyorlar. Bazen
Ankara ve İstanbula gelip 15–20 gün kalıyorlar ve dönüşlerinde de her bir Cononun
bir araba alacak kadar hasılatı oluyor. Ancak Conolar için gelen paranın
tüketilmesi Gelmesi kadar kolay oluyor. Uzun vadeli bir yatırım yapmıyorlar
Gündelik yaşıyorlar.
Hırsızlık Conolar için bir yaşam biçimi. 7den 70e her cono hırsızlık yapar
Hırsızlığın tüm hile ve yöntemlerini bilir. Zaten yeni doğan çocuğa hırsızlığın
nasıl yapılacağı Hangi teknik ve taktikleri uygulamaları gerektiği hem
uygulaması Hem de pratikte öğretiliyor.
CAHİL VE İNANÇSIZLAR
Conolar okuma yazması olmayan ve belirli bir inancı taşımayan insanlar olarak
karşımıza çıkıyorlar. Conolar okuma–yazma bilmez Okula gitmezler Gidenler ise
bir elin parmaklarını geçmiyor. Okul istiyorlar Ancak mahallelerine okul
yapılsa bile oraya gidecek öğretmeni bulmak pek kolay gözükmüyor.
Conolar cahil oldukları kadar bir de inançsızlar. Yani belirli bir inançları
yok. Ne Müslümanlar Ne de Hıristiyanlar. Kendilerini inançsız olarak tarif
ediyorlar. Aralarında sonradan bir dine yönelmiş olanları ise sanıldığı kadar
fazla değil.
Kendilerinin cahil ve inançsız olduklarını saklamadıklarını belirten Cumali
Korkmaz adlı Cono şunları söylüyor: "Bizde okuma–yazma yok. Okul istiyoruz
ama kimse bizi dinlemiyor. Çocuklar da başka okullara gidip okumak
istemiyorlar. Biz yaşadığımız yere okul istiyoruz. İnancımız da yok. Bizim için
hayat hırsızlık Yeyip, içmek Karı–Kız. kendimize göre dua falan ediyoruz ama bu
bir inanç şekli değil. Ne Kilisemiz ne de Camiimiz var."
1918DE BULGARİSTANDAN GELDİLER
1918de Bulgaristandan Erzurumun Horasan ilçesine göç eden Cono Aşireti daha
sonra çoğunluğu Adanaya olmak üzere diğer başka şehirlere yerleşti. Adanada
hırsızlık gaspyankesicilik ve uyuşturucu madde satışı gibi birçok suçtan
adliyeye götürülen aşiret üyeleri hakkında birçok dava bulunuyor. Aşiretin ilk
lideri 40 çocuklu Cono Ahmetti. 1992de Belediye Conoların evlerini istimlak
etti. İstimlak paralarını alan aşiret üyeleri Mersinin Tarsus ilçesi ve
Osmaniyeye göç etti. Bazı kesimler ise Adananın çeşitli mahallelerine dağıldı.
Yerli halk ile Conolar arasında sık sık kavgalar yaşanıyor. Cono Aşireti
özellikle Adananın Yüreğir ilçesine bağlı Ulubatlı Hasan ve Yavuzlar Mahallesinde
yoğun olarak yaşıyor. Şu an Cono Aşiretinin lideri yok. Aşiret kadınlarının
Adananın otobanlarında şoförleri durdurarak aşk vaadiyle gasp ettikleri
biliniyor. Dolandırıcı kadınlar otostopla durdurduğu erkek sürücülerin para ve
değerli eşyalarını çalıyor. Daha sonra kendilerini bekleyen aşiret erkekleri
olay yerine gelerek sürücüyü ölümle tehdit ediyor. Cono Aşiretinin en ünlü aşk
vaadiyle dolandırıcı kadını ise Alev Güvercin şu an cezaevinde.
Haşim SÖYLEMEZ